Τελωνειακή ένωση: Νέο σχέδιο δράσης για την περαιτέρω στήριξη των τελωνείων της ΕΕ

Στον ζωτικό ρόλο που διαδραματίζουν για την προστασία των εσόδων, της ευημερίας και της ασφάλειας της Ε.Ε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε σήμερα ένα νέο σχέδιο δράσης για την τελωνειακή ένωση, το οποίο καθορίζει μια σειρά μέτρων με στόχο να καταστούν τα τελωνεία της ΕΕ πιο έξυπνα, πιο καινοτόμα και πιο αποδοτικά κατά την επόμενη τετραετία.

Τα εξαγγελθέντα μέτρα θα ενισχύσουν την τελωνειακή ένωση ως ακρογωνιαίο λίθο της ενιαίας αγοράς. Επιβεβαιώνουν επίσης τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει στην προστασία των εσόδων της ΕΕ, καθώς και της ασφάλειας, της υγείας και της ευημερίας των πολιτών και των επιχειρήσεων της ΕΕ.

Στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της, η Πρόεδρος φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι η τελωνειακή ένωση πρέπει να οδηγηθεί στο επόμενο επίπεδο, ιδίως με τη διασφάλιση μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής προσέγγισης για τη διαχείριση των τελωνειακών κινδύνων, η οποία θα στηρίζει την αποτελεσματικότητα των ελέγχων που διενεργούνται από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Αυτό ακριβώς επιτυγχάνεται με το σημερινό σχέδιο δράσης.

Ο Πάολο Τζεντιλόνι, Επίτροπος Οικονομίας, δήλωσε τα εξής: «Η τελωνειακή ένωση της ΕΕ υπήρξε ένα από τα πρώτα χειροπιαστά επιτεύγματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και εδώ και πάνω από πέντε δεκαετίες συμβάλει στην προστασία των Ευρωπαίων και στη διατήρηση της ροής του εμπορίου διαμέσου των συνόρων μας —τα οποία είναι τόσο ισχυρά όσο και ο πιο αδύναμος κρίκος τους. Σήμερα, η ανάδυση νέων προκλήσεων σημαίνει ότι πρέπει να καταστήσουμε τους τελωνειακούς μας κανόνες εξυπνότερους και να διασφαλίσουμε ότι λειτουργούν καλύτερα για τα κράτη μέλη, τους πολίτες και τις νόμιμες επιχειρήσεις. Αυτό απαιτεί βελτιωμένη χρήση των δεδομένων, καλύτερα εργαλεία και εξοπλισμό, καθώς και μεγαλύτερη συνεργασία εντός της ΕΕ και με τις τελωνειακές αρχές των χωρών εταίρων. Απαιτεί επίσης μεγαλύτερη διορατικότητα, ώστε τα τελωνεία της ΕΕ να μπορούν να αντιμετωπίσουν το μέλλον με αυτοπεποίθηση. Σήμερα, παρουσιάζουμε τον τρόπο με τον οποίο θα οδηγήσουμε την τελωνειακή μας ένωση στο επόμενο επίπεδο.»

Το σημερινό σχέδιο δράσης περιλαμβάνει μια σειρά πρωτοβουλιών σε τομείς όπως η διαχείριση κινδύνων, η διαχείριση του ηλεκτρονικού εμπορίου, η προώθηση της συμμόρφωσης και η λειτουργία των τελωνειακών αρχών ως ενιαίου συνόλου:

• Διαχείριση κινδύνων: το σχέδιο δράσης επικεντρώνεται ιδίως στην εξασφάλιση μεγαλύτερης διαθεσιμότητας και χρήσης δεδομένων και στην ανάλυση των δεδομένων για τελωνειακούς σκοπούς. Απαιτεί την έξυπνη, βάσει κινδύνων, εποπτεία των αλυσίδων εφοδιασμού και τη δημιουργία ενός νέου κόμβου ανάλυσης εντός της Επιτροπής για τη συλλογή, την ανάλυση και την ανταλλαγή τελωνειακών δεδομένων, ο οποίος θα επιτρέπει τη λήψη εμπεριστατωμένων κρίσιμων αποφάσεων και θα βοηθάει τις τελωνειακές αρχές να εντοπίζουν ασθενή σημεία στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και να διαχειρίζονται μελλοντικές κρίσεις.
• Διαχείριση του ηλεκτρονικού εμπορίου: στο πλαίσιο αυτό, και προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι νέες προκλήσεις στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου, οι υποχρεώσεις των παρόχων υπηρεσιών πληρωμών και των διαδικτυακών πλατφορμών πωλήσεων θα ενισχυθούν, ώστε να υποστηριχθεί η καταπολέμηση της τελωνειακής και της φορολογικής απάτης στο ηλεκτρονικό εμπόριο.
• Προώθηση της συμμόρφωσης: η επικείμενη πρωτοβουλία της «ενιαίας θυρίδας» θα καταστήσει ευκολότερη για τις νόμιμες επιχειρήσεις τη διεκπεραίωση των συνοριακών τους διατυπώσεων μέσω μιας ενιαίας πύλης. Θα επιτρέψει την πιο συνεργατική επεξεργασία, κοινοχρησία και ανταλλαγή πληροφοριών, καθώς και την καλύτερη εκτίμηση κινδύνου από τις τελωνειακές αρχές.
• Λειτουργία των τελωνειακών αρχών ως ενιαίου συνόλου: το σχέδιο δράσης περιγράφει λεπτομερώς τον εφοδιασμό με σύγχρονο και αξιόπιστο τελωνειακό εξοπλισμό στο πλαίσιο του επόμενου προϋπολογισμού της ΕΕ. Θα συσταθεί νέα ομάδας προβληματισμού, αποτελούμενη από εκπροσώπους των κρατών μελών και των επιχειρήσεων, η οποία θα συμβάλει στην προετοιμασία έναντι μελλοντικών κρίσεων και προκλήσεων, όπως απρόβλεπτες παγκόσμιες εξελίξεις και μελλοντικά επιχειρηματικά μοντέλα.

Η τελωνειακή ένωση της ΕΕ

Η τελωνειακή ένωση της ΕΕ —η οποία γιόρτασε την 50ή επέτειό της το 2018— αποτελεί, για τελωνειακούς σκοπούς, ενιαίο έδαφος, στο οποίο εφαρμόζεται ένα κοινό σύνολο κανόνων. Στο πλαίσιο της τελωνειακής ένωσης της ΕΕ, οι τελωνειακές αρχές των κρατών μελών της ΕΕ είναι υπεύθυνες για τη διενέργεια ευρέος και διευρυνόμενου φάσματος ελέγχων.

Ως εκ τούτου, τα τελωνεία της ΕΕ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη στήριξη της οικονομίας της ΕΕ και της μελλοντικής της ανάπτυξης. Τα τελωνεία πρέπει να διευκολύνουν τη διεκπεραίωση του αυξανόμενου όγκου του νόμιμου εμπορίου, όσο το δυνατόν ταχύτερα και απρόσκοπτα. Ταυτόχρονα, οι αρχές εργάζονται συνεχώς για την καταπολέμηση των αυξανόμενων επιπέδων απάτης και λαθρεμπορίου παράνομων ή μη ασφαλών εμπορευμάτων. Τα τελωνεία διαδραματίζουν επίσης κρίσιμο ρόλο στην ανάκαμψη από μια άνευ προηγουμένου κρίση στον τομέα της υγείας. Από την έναρξη της πανδημίας του κορονοϊού, οι τελωνειακές αρχές της ΕΕ και οι εργαζόμενοι σε αυτές βρίσκονται στο επίκεντρο βασικών καθηκόντων, όπως η διευκόλυνση των εισαγωγών προστατευτικού εξοπλισμού, ενώ έχουν αποτρέψει την εισαγωγή προϊόντων παραποίησης/απομίμησης, όπως ψεύτικες μάσκες και παραποιημένα φάρμακα, στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.

Τα τελευταία έτη έχει καταστεί σαφές ότι οι τελωνειακές αρχές των κρατών μελών καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την αντιμετώπιση των προκλήσεων κατά την εκτέλεση των διαφόρων καθηκόντων τους. Οι σοβαρές προκλήσεις, όπως η τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας, οι συνέπειες της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση της ΕΕ, καθώς και η άνοδος της ψηφιοποίησης και του ηλεκτρονικού εμπορίου, θα επιμείνουν και ενδέχεται μάλιστα να διογκωθούν. Για να συμβάλουν πλήρως στην ευημερία όλων των πολιτών της ΕΕ και στη διευκόλυνση του εμπορίου, οι τελωνειακές αρχές πρέπει να είναι εξοπλισμένες με τεχνικό εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας και αναλυτικές ικανότητες που επιτρέπουν στα τελωνεία να προβλέπουν καλύτερα τις εισαγωγές και εξαγωγές υψηλού κινδύνου. Η ενισχυμένη τελωνειακή συνεργασία με σημαντικούς διεθνείς εμπορικούς εταίρους, όπως η Κίνα, θα στηρίξει τις προσπάθειές μας για τη διευκόλυνση του εμπορίου και, ταυτόχρονα, τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας των ελέγχων.

Ιστορικό

Η τελωνειακή ένωση της ΕΕ έχει εξελιχθεί σε ακρογωνιαίο λίθο της ενιαίας αγοράς, καθώς διατηρεί τα σύνορα της ΕΕ ασφαλή και προστατεύει τους πολίτες της από απαγορευμένα και επικίνδυνα εμπορεύματα, όπως όπλα, ναρκωτικά και επιβλαβή για το περιβάλλον προϊόντα, ενώ παράλληλα διευκολύνει το εμπόριο της ΕΕ με τον υπόλοιπο κόσμο. Παρέχει επίσης έσοδα για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Πρόσφατα όμως κατέστη σαφές ότι χρειάζονται εξυπνότεροι τρόποι εργασίας ώστε να μπορούν οι τελωνειακές αρχές να διαχειρίζονται τον μακρύ και ολοένα διευρυνόμενο κατάλογο των αρμοδιοτήτων τους.

Το σχέδιο δράσης επωφελήθηκε από ένα καινοτόμο έργο διερεύνησης προοπτικών με τίτλο «Το μέλλον των τελωνείων στην ΕΕ το 2040» το οποίο διαλαμβάνει τη διαμόρφωση μιας κοινής και στρατηγικής αντίληψης μεταξύ των βασικών ενδιαφερόμενων μερών όσον αφορά τους τρόπους αντιμετώπισης των υφιστάμενων και των μελλοντικών προκλήσεων για τα τελωνεία και τη δημιουργία ενός οράματος για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να λειτουργούν τα τελωνεία της ΕΕ το 2040.