Τελωνειακό απόρρητο.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ 

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ & Ε.Φ.Κ. 
Δ/ΝΣΗ 19η ΤΕΛ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ 
ΤΜΗΜΑ Α΄
Δ/ΝΣΗ 33η ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ

ΘΕΜΑ: Τελωνειακό απόρρητο.

Σε συνέχεια ερωτημάτων τελωνειακών αρχών, άλλων δημόσιων αρχών και συναλλασσόμενων-ιδιωτών για το τελωνειακό απόρρητο, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Το τελωνειακό απόρρητο ορίζεται σαφώς στο άρθρο 11 παρ.2 του Ν. 2960/2001 (Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας, ΦΕΚ 265 Α) και περιλαμβάνει το απόρρητο των στοιχείων και πληροφοριών που απορρέουν από τα τελωνειακά παραστατικά, ανεξαρτήτως της μορφής υποβολής ή διατήρησής τους (γραπτή, ηλεκτρονική). Το εν λόγω απόρρητο περιλαμβάνει και όλα τα στοιχεία/ πληροφορίες που απορρέουν ή συνδέονται με τα τελωνειακά παραστατικά, δηλ. τα συνοδευτικά ή/και υποστηρικτικά έγγραφα των διασαφήσεων/ τελωνειακών παραστατικών ( ΝΣΚ 694/1995 ).

Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 15 του Κοινοτικού Τελωνειακού Κώδικα (Καν. 2913/1992, όπως ισχύει), κάθε πληροφορία η οποία είναι από τη φύση της εμπιστευτικού χαρακτήρα ή η οποία παρέχεται υπό τύπο εμπιστευτικό καλύπτεται από το επαγγελματικό απόρρητο και δεν ανακοινώνεται από τις αρμόδιες αρχές, ωστόσο η διαβίβαση πληροφοριών επιτρέπεται εφόσον οι αρμόδιες αρχές υποχρεούνται να το πράξουν σύμφωνα με ισχύουσες διατάξεις, ιδίως στο πλαίσιο δικαστικών διαδικασιών.

2. Οι περιπτώσεις κάμψης του τελωνειακού απορρήτου έναντι τρίτων, ορίζονται επίσης στο ανωτέρω άρθρο 11 του Ν. 2960/2001 και αναφέρονται, αυστηρά και περιοριστικά, στις ακόλουθες περιπτώσεις:

2.1 .Δικαστικής αρχής, εφόσον έχει διαταχθεί ανάκριση, προς διακρίβωση της τέλεσης αξιόποινης πράξης σε βάρος των συμφερόντων του Δημοσίου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

2.2. Δημόσιας αρχής, μόνο στις περιπτώσεις που ανακύπτουν θέματα προστασίας του δημόσιου συμφέροντος και διεκδίκησης πόρων.

3. Τελωνειακό απόρρητο δεν μπορεί να αντιταχθεί κατά του ίδιου του συναλλασσόμενου/ διασαφιστή. Ωστόσο, η τελωνειακή αρχή δύναται να αρνηθεί προσωρινά την πρόσβαση σε πληροφορίες/ έγγραφα/ στοιχεία σχετικά με την υπόθεσή του εάν η εν λόγω κοινοποίηση είναι δυνατόν να δυσχεράνει ουσιωδώς την έρευνα δικαστικών, διοικητικών, αστυνομικών ή στρατιωτικών αρχών σχετικώς με την τέλεση εγκλήματος ή διοικητικής παράβασης, σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ.3 του Ν. 2690/2001 /ΦΕΚ 45Α (ΝΣΚ 193/2003).

4. Το τελωνειακό απόρρητο κάμπτεται έναντι δημόσιας αρχής όταν προβλέπεται από ειδική διάταξη νόμου (ενδεικτικά: Οικονομική Επιθεώρηση, Αρχή κατά νομιμοποίησης χρήματος, ΕΥΠ, Υπηρεσία Οικονομικής Αστυνομίας).

5. Το τελωνειακό απόρρητο, δεν μπορεί να αντιταχθεί από το τελωνείο κατά άλλης τελωνειακής αρχής στο πλαίσιο υπηρεσιακής έρευνάς της.

6. Σε κάθε περίπτωση αίτησης δημόσιας αρχής ή ιδιώτη προς Τελωνείο για παροχή πληροφοριών ή αντιγράφων τελωνειακών παραστατικών, εξετάζονται οι ανωτέρω προϋποθέσεις υπό τα σημεία 2), 3), 4) & 5). Ακολούθως, το Τελωνείο είτε παρέχει τα εν λόγω στοιχεία είτε αρνείται εγγράφως την παροχή των εν λόγω στοιχείων με πλήρη/ειδική αιτιολόγηση της απόφασής του. Σε κάθε περίπτωση έγερσης ερωτημάτων κατά την εξέταση των σχετικών αιτημάτων, το εμπλεκόμενο Τελωνείο μπορεί να ζητήσει την συνδρομή της Κεντρικής Υπηρεσίας.

7. Στην περίπτωση εισαγγελικής παραγγελίας για την παροχή στοιχείων από τα τελωνειακά παραστατικά προς ιδιώτες, το Τελωνείο δεν υποχρεούται να χορηγήσει τα στοιχεία, εφόσον η εισαγγελική εντολή δεν περιέχει ρητή έκφραση γνώμης περί του απορρήτου των χορηγούμενων στοιχείων αλλά αποτελεί απλώς διαβίβαση προς το Τελωνείο της σχετικής αίτησης προς αξιολόγηση του περιεχομένου της και περαιτέρω νόμιμες ενέργειες (ΝΣΚ 877/1988, 710/1993, 96/1995, 694/1995).

Το Τελωνείο είναι υποχρεωμένο να παρέχει τα ζητούμενα στοιχεία που διαλαμβάνονται στην εισαγγελική παραγγελία όταν δεν συντρέχει λόγος απορρήτου ή όταν η ίδια η εισαγγελική παραγγελία περιλαμβάνει ρητή γνώμη περί κάμψης του τελωνειακού απορρήτου ή όταν η εισαγγελική αρχή εμμένει στην εντολή της παρά την κοινοποίηση εκ μέρους της τελωνειακής αρχής για την συνδρομή απορρήτου (κατ΄ αναλογία της ΠΟΛ. 1218/18-12-2012 περί ΝΣΚ 150/2012).

8. Οι αιτήσεις ιδιωτών, δημόσιων αρχών και κάθε μορφής νομικών προσώπων για συστηματική παροχή ή παροχή μεγάλου όγκου στοιχείων εκ των τελωνειακών παραστατικών για λόγους δημόσιου συμφέροντος ή στατιστικής πληροφόρησης /επεξεργασίας πρέπει να παραπέμπονται απευθείας, με σχετική κοινοποίηση στην Κεντρική Υπηρεσία, στην αρμόδια Επιτροπή του Υπ. Οικονομικών για την εξέταση αιτήσεων χορήγησης στοιχείων της ΓΓΠΣ προς τρίτους, σύμφωνα με το άρθρο 22 του Ν. 2008/1992 /ΦΕΚ 16Α, όπως ισχύει (Θεσ/νίκης & Χανδρή 1, 18346 Αθήνα, τηλ.: 210 4802821, fax: 210 4802901).

9. Στο πεδίο των συμφωνιών αμοιβαίας διοικητικής συνδρομής και συνεργασίας σε τελωνειακά θέματα αλλά και τις τελωνειακές παραβάσεις, ισχύουν τα ακόλουθα:

9.1. Οι συμφωνίες αμοιβαίας διοικητικής συνδρομής και συνεργασίας σε τελωνειακά θέματα παγίως περιέχουν ρύθμιση περί της υποχρέωσης της τελωνειακής αρχής που ζητεί και λαμβάνει τις πληροφορίες να τηρεί εμπιστευτικότητα και να τις αντιμετωπίζει ως απόρρητες κατά τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζει τις δικές της πληροφορίες και έγγραφα σύμφωνα με τους εθνικούς της νόμους. Παράλληλα, θεσπίζεται η υποχρέωση οι σε οποιαδήποτε μορφή παρεχόμενες πληροφορίες να χρησιμοποιούνται μόνο για τους σκοπούς που ορίζουν οι εν λόγω συμφωνίες δηλαδή κυρίως για την πρόληψη, ανίχνευση και καταπολέμηση των παραβάσεων της τελωνειακής νομοθεσίας και για τους όποιους επιπρόσθετους ρητά αναφερόμενους σκοπούς ενώ προβλέπεται ότι η χρήση των πληροφοριών για άλλους σκοπούς απαιτεί την λήψη προηγούμενης άδειας από το παρέχον τις πληροφορίες συμβαλλόμενο κράτος. Ως προς την ανταλλαγή των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, αυτή επιτρέπεται, κατά κανόνα υπό τον όρο ότι η προστασία που παρέχει η νομοθεσία του αιτούμενου συμβαλλόμενου κράτους είναι τουλάχιστον ισοδύναμη με την προστασία που εξασφαλίζει το νομικό πλαίσιο του παρέχοντος τα προσωπικά δεδομένα κράτους. Τέλος, ως προς τη χρήση των διαβιβαζόμενων πληροφοριών και εγγράφων στο πλαίσιο διοικητικών ή δικαστικών διαδικασιών που εκκινούν λόγω της διαπίστωσης της μη συμμόρφωσης με τους ορισμούς της τελωνειακής νομοθεσίας, οι συμφωνίες συνήθως επιτρέπουν τη χρήση αυτή, θεσπίζοντας παράλληλα την υποχρέωση της χωρίς καθυστέρηση ενημέρωσης της παρέχουσας τις πληροφορίες τελωνειακής αρχής. Καταληκτικά, σημειώνουμε ότι τα ανωτέρω προκύπτουν από τη συγκριτική επισκόπηση του περιεχομένου τόσο των διμερών συμφωνιών που έχει συνάψει η χώρα μας όσο και από τις συμφωνίες της Ε.Ε. με τρίτα κράτη αλλά και των πολυμερών συμφωνιών που εκπονούνται υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Τελωνείων. Αυτό σημαίνει ότι κάθε φορά απαιτείται η προσεκτική εξέταση του κειμένου της συγκεκριμένης συμφωνίας η οποία εφαρμόζεται καθώς ενδέχεται να υπάρχουν παρεκκλίσεις ή αποκλίσεις από τα γενικώς ή συνήθως ισχύοντα.

9.2. Κατά τη διεξαγωγή από τους τελωνειακούς υπαλλήλους, με την ιδιότητα τους ως ειδικών προανακριτικών υπαλλήλων, προκαταρκτικής εξέτασης ή προανάκρισης, είτε κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας είτε στο πλαίσιο του αυτοφώρου, ισχύει η αρχή της μυστικότητας της ανάκρισης που καθιερώνεται από το άρθρο 241 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

 Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

 Θ. ΘΕΟΧΑΡΗΣ