Παγκόσμιο εμπόριο και Ευρώπη.

Η έναρξη των διαπραγματεύσεων για μια συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών - επίσημα ονομάζεται η Διατλαντική Συνεργασία Εμπορίου και Επενδύσεων (ΤΤΙΡ) - σηματοδοτεί ένα σημαντικό σημείο καμπής για την ΕΕ και το παγκόσμιο εμπόριο. Ενισχύει, επίσης, και την στροφή μακριά από την πολυμερή εμπορική πολιτική των τελευταίων χρόνων. Αυτό θα μπορούσε να αποτελεί τη σωστή κίνηση για την Αμερική, αλλά θα μπορούσε να σημάνει σοβαρό πρόβλημα για την Ευρώπη.

Κατά τον τελευταίο μισό αιώνα, η ΕΕ, η οποία αντιπροσωπεύει μόνο το 7% του παγκόσμιου πληθυσμού, έχει καταφέρει να διατηρήσει μια εξαιρετικά ισχυρή εμπορική θέση, παρά την άνοδο των αναδυόμενων αγορών, όπως η Κίνα. Έτσι, ενώ οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία έχουν δει το μερίδιο τους στις παγκόσμιες εξαγωγές να πέφτει, το μερίδιο της ΕΕ έχει παραμείνει σταθερό, γύρω στο 20%.

Πράγματι, η εμπορική δύναμη της ΕΕ έρχεται σε έντονη αντίθεση με την αντίληψη μιας εξασθενημένης Ευρώπης. Το πιο σημαντικό, η Ευρώπη ήταν σε θέση να το επιτύχει μόνο με σημαντικές επενδύσεις σε ένα πολυμερές σύστημα εμπορίου μέσω της GATT και στη συνέχεια μέσα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.

Και όμως, ενώ η ΕΕ οφείλει πολλά στο πολυμερές εμπορικό σύστημα, από το 2006, έχει επίσης, στραφεί και σε διμερείς συμφωνίες, όπως οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με τη Λατινική Αμερική και τη Νότια Κορέα. Η συμφωνία με τον Καναδά είναι πλέον εφικτή (αν και διμερείς διαπραγματεύσεις με την Ινδία φαίνεται να έχουν σταματήσει, πιθανώς επειδή οι Ινδοί δεν πιστεύουν ότι μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου θα τους βοηθήσει και πολύ).

Επισήμως, η ΕΕ θεωρεί ότι η διμερής προσέγγιση στο εμπόριο είναι απόλυτα συμβατή με την επιστροφή στην πολυμέρεια. Αλλά τα γεγονότα το διαψεύδουν αυτό.

Πρώτον, είναι σαφές ότι οι διμερείς σχέσεις αυξάνονται καθώς πέφτει πολυμέρεια. Από το 2008, όταν κατέρρευσαν οι συνομιλίες του παγκόσμιου ελεύθερου εμπορίου στην Ντόχα, οι Ευρωπαίοι δεν έχουν καταφέρει να δελεάσουν τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ινδία πίσω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Πιο σημαντικό, προφανώς έχουν παραιτηθεί από την προσπάθεια. Αυτό αντικατοπτρίζεται στην απροθυμία της ΕΕ να πιέσει τις αναδυόμενες χώρες να καταστούν συμβαλλόμενα μέρη στην πολυμερή συμφωνία του ΠΟΕ για τις δημόσιες συμβάσεις, σαν να έχει δεχτεί ότι το ζήτημα αυτό μπορεί να επιλυθεί μόνο σε διμερές επίπεδο.

Επιπλέον, από το 2008, η εμπορική πολιτική των ΗΠΑ έχει εγκαταλείψει σκόπιμα την πολυμέρεια, προκειμένου να ασκήσουν έλεγχο στην Κίνα με μια διττή στρατηγική: τη σχεδιαζόμενη Παν-Ειρηνικη Συνεργασία (TPP) καιτην ΤΤΙΡ. Ο λόγος για αυτή την αλλαγή είναι απλός: Οι ΗΠΑ δεν έχουν πλέον την εξουσία να θέσουν τους κανόνες του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος, αλλά θεωρεί ότι είναι αρκετά ισχυρή για να τους παρακάμψει.

Η ΕΕ συμμερίζεται εν μέρει το στρατηγικό στόχο της Αμερικής, επειδή, επίσης, έχει παράπονα από τις αναδυόμενες δυνάμεις από την άποψη της πρόσβασης στην αγορά, τη συμμόρφωση με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, την πρόσβαση σε δημόσιες συμβάσεις, καθώς και τις επιδοτήσεις για κρατικές εταιρείες. Αλλά η Ευρώπη πρέπει να αποφύγει την ευθυγράμμιση με αυτό τη νέα και στενή εστίαση με τις ΗΠΑ για διάφορους λόγους.

Πρώτον, η Ευρώπη δεν έχει μια ασιατική στρατηγική ή ισοδύναμο της TPP. Σύμφωνοι, μια συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Ιαπωνίας θα είναι πολύ επωφελής για την Ευρώπη και θα μειώσει τα πλεονεκτήματα της Αμερικής στην Ασία. Αλλά αν οι ΗΠΑ ολοκληρώσουν με επιτυχία  την TPP πριν οι Ευρωπαίοι εξασφαλίσουν μια συμφωνία με την Ιαπωνία, η διαπραγματευτική ισχύ τους επί της ιαπωνικής κυβέρνησης έναντι της ΕΕ θα αυξηθεί αυτόματα. Με αυτή την έννοια, τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για την Ευρώπη, η συμφωνία με την Ιαπωνία θα είναι το βασικό μέτρο της επιτυχίας στις σχέσεις τους.

Δεύτερον, και πιο ουσιαστικό, οι ΗΠΑ είναι και μια πολιτικο-στρατιωτική δύναμη. Ως αποτέλεσμα, οι εμπορικές τους συμφωνίες θα επηρεάζονται πάντα από στρατηγικά ζητήματα, τα οποία δεν αποτελούν παράγοντας όταν ασχολούνται με την Ευρώπη.

Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά την Κίνα. Οι ΗΠΑ σαφέστατα θέλουν να την ελέγξουν με την αύξηση των παγκόσμιων προτύπων συναλλαγών. Αλλά, αν το ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον έφερνε τις δύο χώρες σε μια συμφωνία, η Ευρώπη θα μπορούσε να υποφέρει.

Κάτι παρόμοιο συνέβη κατά τη διάρκεια της διάσκεψης για την κλιματική αλλαγή στην Κοπεγχάγη το 2009, όταν οι ΗΠΑ και η Κίνα αποφάσισαν να εναντιωθούν σε μια ολοκληρωμένη παγκόσμια συμφωνία, ουσιαστικά απορρίπτοντας την Ευρώπη. Ομοίως, οι ΗΠΑ δεν έχουν κανένα πραγματικό ενδιαφέρον για την αναζωογόνηση των πολυμερών εμπορικών διαπραγματεύσεων, διότι οι διμερείς σχέσεις είναι πολύ πιο αποτελεσματικές στην εξασφάλιση παραχωρήσεων από τις αναδυόμενες δυνάμεις.

Η Ευρώπη δεν έχει ούτε τα ίδια γεωπολιτικά συμφέροντα με τις ΗΠΑ, ούτε, πιο σημαντικό, τα ίδια μέσα, ​​το οποίο σημαίνει ότι έχει μεγαλύτερη ανάγκη να στηρίκει το πολυμερές εμπόριο. Πράγματι, ο πολλαπλασιασμός των διμερών συμφωνιών, με τους δικούς τους μηχανισμούς για την επίλυση των διαφορών, αναπόφευκτα θα αποδυναμώσει τους μηχανισμούς διευθέτησης των διαφορών του ΠΟΕ, υπονομεύοντας περαιτέρω την πολυμέρεια.

Η ανάγκη να αναβιώσει η εμπορική πολυμέρεια είναι ακόμη πιο σημαντικό δεδομένου ότι οι διαπραγματεύσεις ΕΕ-ΗΠΑ κατά πάσα πιθανότητα θα είναι δύσκολες και παρατεταμένες, ιδίως λόγω της αντίστασης από ευρωπαϊκές και αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές. Ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές έχουν ήδη αποφασίσει να γίνουν πιο αυστηρές οι προϋποθέσεις για την έγκριση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, σαν να δείχνουν στους Αμερικανούς διαπραγματευτές ότι δεν θα μετακινηθούν εύκολα από τις θέσεις τους.

Τώρα που οι συνομιλίες ΤΤΙΡ ξεκίνησαν επίσημα, η Ευρώπη πρέπει να προσπαθήσει να επιτύχει τους καλύτερους όρους που μπορεί. Πάνω απ 'όλα, η ΕΕ πρέπει να αποδεχθεί ότι το παγκόσμιο εμπόριο είναι ένα ανελέητο πολιτικό παιχνίδι, που παίζεται σύμφωνα με έναν κανόνα ύψιστης σημασίας: να κρατάει κανείς όλες του τις επιλογές ανοιχτές ανά πάσα στιγμή.

Πηγή : Yahoo!

Επιλογή  :  Petrakis Spiros